Merhaba,
Ekonomide tüm fiyatlamalar/ davranışlar otokratın isteğine bakılırsa yapılıyor. Erdoğan faizleri, dövizi her şeyin fiyatını belirliyor. Seçimlere kadar ayakta kalabilmek akıl dışı her şey yapılmaya devam ediliyor. Eğer seçimlerden sonra ayakta kalırsa iyi mi bir yol tutturur ? O’ da ayrı bir konu. Baştan söyleyeyim; mevcut iktidarın devam etmesi demek, 21. Yüz yılın tamamen kaybedilmesi anlama gelir.
20 yıllık AKP döneminde meydana getirilen seçimlerine baktığımızda 2015’e kadar genel olarak dövizin bolca olduğu dönemlerde seçimler bulunduğunu tespit ediyoruz. Bu durum azalarak 2018 seçimlerine kadar devam etti. 2018’ten itibaren inişe geçildi. Türkiye büyük hacimli dış borçlanmalar yapıyordu. Borçlanmalar içeride ekonomik aktiviteyi, başta inşaat sektörü olmak üzere artırıyordu. Bu borçlarla seçimler kazanıldı. Acı fakat gerçek Türkiye’de otokrasi borçla kuruldu.
Bugün en kıt olan şey döviz. Ve döviz kıt olunca fiyatı da yükseliyor. Bunu dikkate almayan bir iktidar var. Resmî enflasyon yüzde 80, eksi döviz rezervleri içindesiniz. Kur korumalı mevduat ve swapla ayakta durmaya çalışıyorsunuz, normal bir ülkede bu halde seçim kazanılmaz. Sürekli devalüasyonla seçim kazanılmaz. Bir ülkenin döviz rezervleri eksi 52 milyar dolarsa ve her gün bakanınız, cumhurbaşkanınız, “Eş dosttan bize para geliyor. Eş dost bizi destekliyor.” diyorsa, kaynağını bilmediğimiz paralarla durumu sürdürmeye çalışan bir iktidar var anlama gelir.
Maliye Bakanı Nurettin Nebati dün cinayet sanığı Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile görüştü. Ne görüştü? Para görüştü. “Bize yatırım yapın.” dedi. Tüm odaklanma döviz bulmak üzerine.
Devalüasyon ve enflasyon iktidarının ana politikası oldu. Döviz kurunu, enflasyonu, cari açığı dikkate almayan bir siyaset uygulanıyor. Politika bile denmez buna.
Türkiye’de 10 milyon işi olmayan var. 7 milyon genç ilk kere oy verecek. Baskıcı otokratik bir rejim içindeyiz. Özgürlük ve demokrasi yitik. Yolsuzluk arşı alaya ulaşmış vaziyette. Sürekli kamusal servetin bireysel varlığa dönüştüğüne tanık oluyoruz. Ortalık yangın yeri. Böyle bir ortamda, normal şartlarda sosyal demokrasinin , genel hatlarıyla sosyal muhalefetin güçlenmesi icap eder. Güçlenmemesi ancak noksan ve yanlış politik yaklaşımlarla, güçsüz ittifakla olası olur.
10 milyon işi olmayan, 7 milyon ilk defa oy verecek genç potansiyel olarak toplumsal demokrasinin, solun , genel toplumsal muhalefetin oy alacağı kesimler anlamına gelir. Bu kesimleri kazanarak iktidar olmanız ve diyeti demokrasiye döndürmeniz mümkün. Bir insan senelerdir işsizse, bu ferdin mevcut iktidarla problemi var anlama gelir. Yoksullar üzerindeki AKP illüzyonu kalkıyor , doğru ve uzun vadeli güven veren bir ittifakla bunu hızlandırmak mümkün.
Türkiye’de yeni iktidar müthiş bir cürufla yüz yüze kalacak, ilkin enkaz temizleyecek , yeni bir Türkiye inşasıyla uğraşacak, tükenmiş sosyal devleti yine ayağa kaldırması , yarıdan fazlası kalmamış laikliği tekrar ayarlaması gerekecek. Yeni iktidar ilkin demokratik bir Anayasa yapacak. Anayasa yapmak demek tüm toplumsal kontratları yenilemek demek. Toplumsal sınıflarla, kesimlerle yeni sözleşmeler yaparak yeni bir devlet yapmak demek. Dikkatinizi çekerim: tüm bunlar yıpratıcı süreçlerdir.
Tüm bu tarz şeyleri yapmak için sağlam ve geniş bir ittifak kurmak zorundasınız , tüm memnuniyetsizlerin ittifakını oluşturmak zorundasınız, oluşturamazsanız otokratik iktidarı alt edemezsiniz. Medya, yargı, yasama ve güvenlik bürokrasisinin iktidarın kontrolünde olduğu, kuvvetler birliğinin yaşandığı bir rejimle arasında olduğumuzu unutmayalım ayrıca seçim güvenliği olmadığını da asla unutmayalım..
Demokrasiye geçiş için bütün muhalif ittifaklar ve partiler gözlerindeki kataraktı kaldırmak, daha yaratıcı çözümler ortaya koymak ve aklını uykuya yatırmamak zorunda.. Ey cümle karşıcılık; 21 . Yüzyılın ilk çeyreğini kaybettik, tamamını kaybetmeyelim. NOKTA..
Bu makale, Açık Radyo’da 26-Eylül -2022 tarihindeki Ali Bilge ile Ekonomi Politik programından derlenmiştir. Ali Bilgenin feysbuk sayfasında yayımlanmıştır.
Çetin Ünsalan: Modelden tarih çıktı
Yorumlarınızı esirgemeyin lütfen 🙂